ܡܟܣܝܩܘ
ܐܬܪܘܬܐ ܡܚܝܕܐ ܡܟܣܝܩܝܐ ܐܘ ܡܟܣܝܩܘ (ܐܣܦܢܝܐ: Estados Unidos Mexicanos ܐܘ México) ܗܝ ܐܬܪܐ ܒܐܡܪܝܩܐ ܓܪܒܝܝܬܐ܂ ܡܟܣܝܩܘ ܐܝܬ ܠܗ ܬܚܘܡܐ ܥܡ ܐܘܚܕ̈ܢܐ ܡܚܝܕ̈ܐ ܘܓܘܐܛܝܡܐܠܐ ܘܒܠܝܙ܂ ܐܢ̈ܫܐ ܒܡܟܣܝܩܘ ܡܠܠܝܢ ܒܠܫܢܐ ܐܣܦܢܝܐ.
Estados Unidos Mexicanos ܐܬܪܘܬܐ ܡܚܝܕܐ ܡܟܣܝܩܝܐ | |||||
| |||||
ܓܢܘܡܐ: ܠܝܬ | |||||
ܣܘܓܝܬܐ ܐܘܡܬܢܝܬܐ: Himno Nacional Mexicano ("ܙܡܝܪܬܐ ܐܘܡܬܢܝܬܐ ܡܟܣܝܩܝܬܐ") | |||||
ܝܒܫܬܐ | ܐܡܪܝܩܐ ܓܪܒܝܝܬܐ | ||||
ܠܫܢܐ ܫܠܝܛܐ | ܐܣܦܢܝܐ | ||||
ܫܡܐ ܐܘܡܬܢܝܐ | {{{ܫܡܐ ܐܘܡܬܢܝܐ}}} | ||||
ܐܪܫܟܝܬܐ | ܡܕܝܢܬܐ ܕܡܟܣܝܩܘ 19°03′ ܓܪܒܝܐ 99°22′ ܡܥܪܒܐ | ||||
ܡܕܝܢܬܐ ܪܒܬܐ | ܡܕܝܢܬܐ ܕܡܟܣܝܩܘ | ||||
ܥܡܡ̈ܐ ܐܘܡܬܢܝ̈ܐ | {{{ܥܡܡܐ ܐܘܡܬܢܝܐ}}} | ||||
ܬܘܕܝܬܐ | {{{ܬܘܕܝܬܐ}}} | ||||
ܡܕܒܪܢܘܬܐ | ܩܘܛܢܝܘܬܐ | ||||
ܡܕܒܪܢܐ - ܪܫܐ |
ܪܫܐ ܦܠܝܦܝ ܩܠܕܪܘܢ | ||||
ܫܘܪܝܐ - ܙܒܢܐ |
ܚܐܪܘܬܐ ܡܢ ܐܣܦܢܝܐ 16 ܒܐܝܠܘܠ 1821 | ||||
ܫܛܚܐ - ܟܠܢܝܐ - ܡܝ̈ܐ (%) |
15 ܒܥܠܡܐ 1,972,550 km² 2.5% | ||||
ܥܡܘܪܐ - ܟܠܢܝܐ (2023) - ܣܒܝܣܘܬܐ |
10 ܒܥܠܡܐ 129,875,529 61 ܐܢܫ̈ܝܢ ܠܟܠ km² | ||||
ܡܥܠܬܐ ܐܘܡܬܢܝܬܐ - ܟܠܢܝܬܐ (2007) - ܡܥܠܬܐ ܐܘܡܬܢܝܬܐ ܠܟܠ ܐܢܫ |
14 ܒܥܠܡܐ 893.4 ܒܝܠܝܘܢ $ $9,717 | ||||
ܙܘ̈ܙܐ | ܦܝܣܘ (MXN) | ||||
ܦܢܝܬܐ ܕܙܒܢܐ | UTC -8 ܗܠ -6 | ||||
ܢܕܒܪܘܢ ܒܓܢܒ | {{{ܢܕܒܪܘܢ ܒܓܢܒ}}} | ||||
ܪܡܙܐ ܕܐܢܛܪܢܛ | mx | ||||
ܡܢܝܢܐ ܕܛܠܦܘܢ | 52+ | ||||
ܥܡ ܩܪܝܒܬܐ ܕܬܪܬܝܢ ܡܠܝܘܢܐ ܟܡ2 ܫܛܝܚܘܬܐ ܟܠܢܝܬܐ ܐܬܪܐ ܕܡܟܣܝܩܘ ܗܘܐܬܪܐ ܚܡܫܝܐ ܒܪܒܘܬ ܫܛܝܚܘܬܐ ܒܐܡܪܝܩܐ ܘܐܘܡܬܐ ܕܐܪܒܥܣܪ ܒܒܪܝܬܐ. ܥܡ 109 ܡܠܝܘܢܐ ܒܪ ܐܢܫܐ ܗܘ ܐܬܪܐ ܕܚܕܥܣܪ ܒܪܒܘܬ ܥܡܘܪ̈ܐ ܒܒܪܝܬܐ ܘܒܗ ܡܡܠܠܝܢ ܐܣܦܢܝܝܐ ܝܬܝܪ ܡܢ ܟܠܐ ܐܬܪܘܬܐ ܐܚܪܝܢܐ ܕܡܡܠܠܝܢ ܐܣܦܢܝܝܐ.
ܐܝܟ ܚܝܠܐ ܦܢܝܬܝܐ ܘܗܘ ܝܚܝܕܝܐ ܗܕܡܐ ܠܛܝܢܝܐ ܐܡܪܝܩܐ ܒܫܘܬܐܣܐ ܠܡܫܘܫܛܢܘܬܐ ܡܡܘܢܝܬܐ ܡܢ ܫܢܬܐ ܕ1994 ܡܟܣܝܩܘ ܗܘܘ ܐܬܪܐ ܥܬܝܪܐ.
ܡܟܣܝܩܘ ܡܫܪܐ ܠܗ ܕܗܘܐ ܚܝܠܐ ܥܠܡܝܐ ܘܗܫܐ ܗܘ ܡܡܘܢܐ ܕܡܟܣܝܩܘ ܗܘ ܬܪܥܣܪ ܪܒܐ ܒܒܪܝܬܐ ܗܘܐ܀
ܫܪܫܐ ܕܫܡܐ ܕܡܟܣܝܩܘ
ܫܚܠܦܒܬܪ ܐܣܦܢܝܐ ܚܕܬܬܐ ܩܡܪ ܠܗ ܚܐܪܘܬܐ ܕܝܠܗ ܡܢ ܐܣܦܢܝܐ ܐܡܪܗ ܕܕܫܡܐ ܕܐܬܪܐ ܚܕܬܬܐ ܗܘܐ ܡܟܣܝܩܘ ܒܬܪ ܐܪܫܟܝܬܗ ܡܟܣܝܩܘ ܡܕܝܢܬܐ ܕܚܙܝ ܒܫܢܬܐ ܕ1524 ܡܢ ܡܪܕܘܬܐ ܘܐܙܬܟܝܐ. ܗܘ ܫܪܫܐ ܕܗܘ ܫܡܐ ܟܐܬܗ ܡܢ ܢܐܗܘܬܠ ܘܬܡܢ ܫܡܐ ܕܡܟܣܝܩܘ ܐܝܬ ܠܗ ܣܘܟܠܐ ܕܐܠܗܐ ܕܩܪܒܐ܀
ܬܫܥܝܬܐ
ܫܚܠܦܩܕܡ ܐܢ ܡܒܚܢܢܐ ܚܫܒܝܢ ܗܘܐ ܕܕܒܪ ܢܫܐ ܒܡܟܣܝܩܘ ܐܬܢ ܩܕܡ 40.000 ܫܢܝܐ, ܐܠܐ ܗܫܐ ܝܕܥܝܢܢ ܕܕܗܢܐ ܪܢܝܐ ܠܝܬ ܝܐ ܫܪܪܐ. ܠܐ ܝܕܥܝܢܢ ܐܢ ܒܪ ܐܢܫܐ ܒܡܟܣܝܩܘ ܗܘܐ ܠܗ 21.000 ܫܢܝܐ ܐܘ ܠܐ, ܗܢܐ ܪܢܝܐ ܡܢ ܢܘܪܐ ܒܛܘܪܢܐ ܕܡܟܣܝܩܘ. ܩܕܡ 9.000 ܫܢܝܐ ܐܝܬ ܗܘܐ ܡܪܕܘܬܐ ܣܓܝ ܡܫܘܫܘܛܐ ܒܐܬܪܐ ܕܡܟܣܝܩܘ ܥܠ ܝܠܝܦܝܢ ܗܘܐ ܕܣܝܡܝܢ ܗܝ ܐܪܥܐ ܐܟ ܥܡܐ ܒܒܝܬ ܢܗܪܝܢ.
ܒܫܢܬܐ ܕ1519 ܥܡܐ ܫܪܫܢܝܐ ܕܒܝܬ ܐܡܪܝܩܐ ܐܬܢ ܬܚܬܐ ܚܝܠܐ ܕܐܣܦܢܝܐ. ܒܬܪ 2 ܫܢܝܐ ܗܝ ܐܪܫܟܝܬܐ ܕܐܙܬܟܝܐ ܡܝܕܐ ܡܢ ܐܣܦܢܝܐ ܘܬܠܟܣܟܠܬܣ, ܐܢ ܥܠܕ ܒܒܐ ܪܒܐ ܕܐܙܬܟܝܐ.
ܫܘܠܛܢܘܬܐ ܘܦܘܠܝܛܝܩܝ
ܫܚܠܦܐܢ ܐܬܪܘܬܐ ܡܚܝܕܐ ܕܡܟܣܝܩܐ ܗܘܘ ܦܕܪܠܝܐ ܘܗܘܘ ܫܘܠܛܢܘܬܐ ܕܡܘܩܪܛܝܐ ܘܪܦܘܒܠܝܩܢܝܐ ܡܢ ܢܡܘܣܐ ܪܝܫ ܐܬܪܢܝܐ ܡܢ ܫܢܬܐ ܕ1917. ܒܗܘ ܢܡܘܣܐ ܐܝܬ ܬܠܬܐ ܫܘܟܘܠܬ ܕܫܘܠܛܢܘܬܐ: ܗܘ ܚܘܝܕܐ ܦܕܪܠܝܐ, ܗܘ ܪܒ ܕܫܘܠܛܢܘܬܐ ܘܫܘܠܛܢܘܬܐ ܕܟܪܟܘܬܐ. ܟܠܐ ܡܬܠܢܐ ܟܡܝܢܩܝܢ ܒܓܘܒܝܐ ܫܠܝܛܐ ܒܐܬܪܐ.
ܗܝ ܫܘܠܛܢܘܬܐ ܦܕܪܠܝܬܐ ܐܝܬ ܠܗ ܬܠܬܐ ܦܬܬܐ:
- ܩܢܘܢܝܐ: ܗܘ ܦܪܠܡܢܬܐ ܕܣܡ ܩܢܘܢܐ ܚܕܬܬܐ, ܩܪܒܐ, ܙܘܙܐ ܠܐܬܪܐ ܘܐܣܪܐ ܥܡ ܐܬܪܘܬܐ ܐܚܪܝܢܐ.
- ܐܟܣܟܘܬܝܦ: ܗܘ ܪܝܫ ܐܬܪܐ ܘܪܫܝ ܫܘܠܛܢܘܬܐ ܕܐܬܪܘܬܐ ܡܚܝܕܐ ܕܡܟܣܝܩܘ ܗܘ ܪܒ ܚܝܠܐ ܕܦܠܚܐ ܡܟܣܝܩܝܐ.
- ܒܝܬ ܕܝܢܐ: ܗܘ ܪܒ ܒܝܬ ܕܝܢܐ ܟܐ ܡܝܡܬܠ ܡܢ ܚܕܥܣܪ ܕܝܢܝܐ ܕܡܢܩܝܢ ܡܢ ܪܝܫ ܐܬܪܐ ܘܦܪܠܡܢܬܐ:
ܒܟܢܘܫܬܐ ܕܦܪܠܡܢܬܐ 2006-2009 ܐܝܬ ܗܘܐ ܬܡܢܐ ܓܒܐ, ܐܠܐ ܚܡܫܐ ܡܢܝܐ ܠܐ ܩܝܬܝܢ ܙܕ ܡܢ 4% ܒܓܘܒܝܐ ܫܠܝܛܐ. ܐܢ ܬܠܬܐ ܓܒܐ ܐܚܪ̈ܝܢܐ ܗܘܐܢ ܒܙܒܢܐ ܟܠܐ ܐܢ ܓܒܐ ܪܒܐ ܒܦܘܠܝܛܝܩܝ ܡܟܣܝܩܝܐ.
- ܓܒܐ ܐܘܡܬܢܝܐ (Partido Acción Nacional, PAN): ܚܕ ܓܒܐ ܝܡܝܢܐ-ܦܠܓܝܐ ܘܚܙܝ ܒܫܢܬܐ ܕ1939.
- ܓܒܐ ܕܪܦܘܠܘܟܘܢ (Partido Revolucionario Institucional, PRI): ܓܒܐ ܝܡܝܢܐ-ܣܡܠܐ ܣܘܣܝܠܝܐ ܕܡܘܩܪܛܝܐ ܚܙܝ ܒܫܢܬܐ ܕ1929 ܠܚܘܝܕܐ ܕܡܟܣܝܩܘ.
- ܓܒܐ ܕܝܡܘܩܪܛܝܐ ܕܪܦܘܠܘܟܘܢ (Partido de la Revolución Democrática, PRD): ܓܒܐ ܝܡܝܢܐ-ܣܡܠܝܐ ܕܚܙܝ ܒܫܢܬܐ ܕ1989.
ܓܝܣܐ ܡܟܣܝܩܝܐ
ܫܚܠܦܡܟܣܝܩܘ ܐܝܬ ܠܗ ܗܘ ܬܪܝܢܐ ܪܒܐ ܡܡܘܢܐ ܕܗܘ ܓܝܣܐ ܒܗܝ ܦܢܝܬܐ ܥܡ 60ܒܝܠܝܘܢܐ ܕܘܠܪܐ. ܗܘ ܓܝܣܐ ܡܟܣܝܩܝܐ ܐܝܬ ܠܗ ܬܠܬܐ ܓܘܢܐ; ܗܘ ܓܝܣܐ ܕܐܪܥܐ, ܗܘ ܓܝܣܐ ܕܫܡܝܐ ܘܗܘ ܓܝܣܐ ܕܝܡܐ.